Oto podstawowe zasady, jak pielęgnować soczewki kontaktowe.
1. Podstawową zasadą pielęgnacji soczewek kontaktowych jest przestrzeganie zaleceń przekazanych przez specjalistę podczas wizyty w gabinecie kontaktologicznym. Poprawne czyszczenie oraz odkażanie są kluczowe, żeby szkła kontaktowe utrzymały komfort, bezpieczeństwo użytkowania i poprawną optykę. Lekceważenie zasad może nieść za sobą komplikacje.
2. Przed dotknięciem soczewek, czyli po odkręceniu pojemnika z nimi, należy najpierw starannie umyć ręce, używając najlepiej mydła w płynie (mydło w kostce nie jest wolne od drobnoustrojów) i wysuszyć ręce jednorazowym, papierowym, niepylącym ręcznikiem – wg mnie to trochę abstrakcja. Napisałbym ze należy użyć czystego recznika. Ani pojemnik, ani soczewki nie mogą mieć żadnego kontaktu z wodą, ze względu na niebezpieczeństwo zakażenia drobnoustrojami, np. Pierwotniakiem – acanthamoebą.
3. Soczewkę, po wyjęciu z oka, należy umieścić we wgłębieniu dłoni, wpuścić 3 krople płynu wielofunkcyjnego i pocierać opuszkiem palca drugiej dłoni, czyszcząc mechanicznie przez około 20 sekund (pozwala to na usunięcie osadów białkowych, przywierających do powierzchni soczewki podczas jej użytkowania). Następnie wypłukać soczewkę z obu stron płynem wielofunkcyjnym.
4. Ważny element pielęgnacji to dezynfekcja, której zadaniem jest uniemożliwianie rozprzestrzeniania się na soczewkach mikroorganizmów, najczęściej bakterii. Należy zanurzyć soczewki w specjalnym pojemniku wypełnionym płynem dezynfekcyjnym i nie ubierać ich ponownie przed upływem określonego czasu, potrzebnego na całkowite odkażenie soczewek i neutralizację składników płynu. Najczęściej soczewki przebywają w specjalnym koszyczku przez 6 godzin i dopiero po tym czasie mogą być zakładane na oko.
5. Pacjenci używający soczewek rocznych (najczęściej twardych soczewek gazoprzepuszczalnych), powinni minimum raz na miesiąc odbiałczać swoje soczewki, przy pomocy tabletek enzymatycznych, usuwających osady białkowe. Najnowsze płyny wielofunkcyjne posiadają wbudowane technologie odbiałczające, dlatego użytkownicy miękkich szkieł kontaktowych mogą pominąć ten krok.
6. Jedynie pacjenci, stosujący soczewki jednodniowe, bądź te do ciągłego noszenia, nie muszą przejmować się ich przechowywaniem. Natomiast użytkownicy soczewek wielorazowych powinni przed snem zdjąć soczewki, wyczyścić je i umieścić je w pojemniku wypełnionym płynem wielofunkcyjnym lub oksydacyjnym. Należy pamiętać, aby nie używać do przechowywania, czy czyszczenia soczewek soli fizjologicznej (nie posiada funkcji czyszczących) ani wody (zawiera drobnoustroje i pasożyty).
7. Płyn w pojemniku na soczewki powinien być wymieniany codziennie, tzn. po założeniu soczewek na oczy, należy przemyć pojemnik nową porcją płynu pielęgnacyjnego i pozostawić do wyschnięcia.
8. Szkła kontaktowe trzeba wymieniać tak często, jak mówią zalecenia specjalisty. Zdarzają się przypadki, że dany pacjent może nosić soczewki określane przez producenta jako miesięczne, np. tylko przez 2 tygodnie.
9. Do każdego płynu pielęgnacyjnego dołączany jest nowy pojemnik, który należy stosować razem z tym płynem.
10. Dobrze jest zapamiętać dewizę: soczewka zawsze pierwsza. Oznacza to, że makijaż nakłada się po założeniu szkieł kontaktowych, demakijaż – po ich zdjęciu. Najlepszym rozwiązaniem jest używanie odtłuszczonych kosmetyków, gdyż tłuste osady są najtrudniejsze do usunięcia z powierzchni soczewek.
11. Wracając do podpunktu pierwszego: należy przestrzegać zaleceń specjalisty, również w kontekście wizyt kontrolnych i stawiać się na nie w umówionych terminach. Jest to bardzo ważne, gdyż kontaktolog sprawdzi dokładnie powierzchnię oka i odpowie na wszystkie wątpliwości pacjenta.
Schemat pielęgnacji soczewek miękkich, twardych i hybrydowych jest taki sam, jedyna różnica polega na rodzaju płynu. Oksydacyjne przeznaczone są do każdego rodzaju szkieł kontaktowych, natomiast te wielofunkcyjne już nie – tutaj należy poradzić się specjalisty, który dobierze odpowiedni płyn dla pacjenta.
Płyny wielofunkcyjne – służą zarówno do dezynfekcji, jak i czyszczenia i przechowywania soczewek. Są łatwe w obsłudze i tanie, choć mogą uczulać niektórych pacjentów, tych bardziej wrażliwych na konserwanty. Płyny te zachowują świeżość do pół roku po otwarciu. W składzie musi znaleźć się środek konserwujący, który czyści soczewkę. Oprócz tego, płyny wielofunkcyjne zawierają jeszcze składniki maskujące jony oraz nawilżające i zwiększające gładkość.
Płyny oksydacyjne – ich największą zaletą jest brak konserwantów. Środkiem dezynfekującym jest tu woda utleniona (w stężeniu 3%). Taki system musi zostać zneutralizowany, aby płyn nie podrażnił oka. Najczęściej stosuje się specjalny dysk pokryty platyną. Jest on wbudowany w pojemnik, dlatego ważne jest, aby używać zawsze tego, który jest dołączony do butelki. Działanie platyny polega na początkowej szybkiej neutralizacji, która następnie zwalnia i trwa łącznie 6h. Po tym czasie można bezpiecznie wyjąć soczewki z pojemnika i je założyć.
BIBLIOGRAFIA:
1. M. Świerad, Webinar Akademii Bausch & Lomb, Edycja V, „Bądź KONTAKTOWYM doradcą, czyli o wiedzy kontaktologicznej w sprzedaży”
2. A. Gasson, J. A. Morris, „Soczewki kontaktowe, praktyczny przewodnik właściwego dopasowania”, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014