Przeszczep rogówki polega na usunięciu chorej tkanki rogówki pacjenta, w celu zastąpienia jej zdrową rogówką dawcy.
Chirurgiczne metody leczenia u pacjentów dotkniętych stożkiem rogówki stosowane są w około 8-10% (czy to sprawdzona statystyka?) przypadków, czyli w najbardziej zaawansowanych stadiach. Należy pamiętać, że im wcześniej uda się poprawnie zdiagnozować chorobę, tym większe są szanse na uniknięcie najbardziej radykalnej metody, czyli przeszczepu rogówki.
Keratoplastyki – dwie techniki
Wyróżniamy dwie techniki keratoplastyki w stożku rogówki:
1. Przeszczep głęboki warstwowy przedni (keratoplastyka warstwowa przednia, niepełnej grubości rogówki) – zabieg opiera się na usunięciu prawie całej grubości rogówki, zostawiając niewielką część zrębu oraz jej najbardziej wewnętrzną warstwę, czyli śródbłonek rogówki, Ta metoda jest korzystniejsza dla pacjenta, gdyż związana jest z mniejszym pooperacyjnym astygmatyzmem rogówki Rekonwalescencja po zabiegu jest krótsza niż w przypadku przeszczepu drążącego (szwy rogówkowe usuwane są szybciej), ponadto istnieje dużo mniejsze ryzyko odrzucenia przeszczepionej tkanki. O stabilizacji wady refakcji można mówić w niecały rok po operacji.
2. Przeszczep drążący (keratoplastyka drążąca, pełnej grubości rogówki) – stosowany częściej oraz w trudniejszych przypadkach, np. w ostrym stożku, czyli po pęknięciu błony Descemeta (błony granicznej znajdującej się między istotą właściwą, a śródbłonkiem rogówki), Pęknięcie błony Descemeta powoduje przedostanie się cieczy wodnistej z przedniej komory oka w obręb istoty właściwej rogówki i w konsekwencji utracie jej przejrzystości. W przypadku kiedy przeszczep rogówki nie był wykonany w trybie pilnym dochodzi do powstania przewlekłego obrzęku rogówki, a potem nawet blizny rogówki. Zabieg keratoplastyki warstwowej przedniej wykonuje się także u pacjentów w bardzo zaawansowanych stadiach stożka rogówki kiedy niemożliwe jest uzyskanie zadowalającej ostrości widzenia przy zastosowaniu korekcji okularowej lub soczewkowej.
Ile trwa rekonwalescencja?
Rekonwalescencja pozabiegowa trwa około rok.
W obu rodzajach przeszczepów rogówki tkanka pochodzi od zmarłego dawcy, która w odpowiednich warunkach może być przechowywana aż do 5 tygodni. Tkanka rogówki wycinania jest za pomocą precyzyjnych narzędzi tj. mikrokeratom, albo z użyciem lasera femtosekundowago. Zastosowanie laserów pozwala uzyskiwać bardziej precyzyjne linie cięcia co skutkuje mniejszymi pooperacyjnymi wadami refrakcji. Opieka pozabiegowa nad pacjentem skupia się na zapobieganiu ewentualnym infekcjom, odrzuceniu przeszczepu.
W następnej kolejności, po usunięciu wszystkich szwów i zakończeniu gojenia – na poprawie ostrości wzroku. Przeszczep rogówki nie zapewnia idealnych warunków optycznych do widzenia. Konieczna jest korekcja pozostałej wady wzroku okularami lub soczewkami kontaktowymi. Pacjent jest zobligowany zjawiać się na wizytach kontrolnych na dzień po zabiegu, tydzień i miesiąc po operacji, następnie co 3 miesiące, a po zakończeniu gojenia raz do roku. Ważna jest kontrola ciśnienia wewnątrzgałkowego, które może być podwyższone np. na skutek konieczności stosowania steroidowych leków przeciwzapalnych.
Przeszczep rogówki jest poważną operacja, dlatego należy poinformować pacjenta o ryzyku pojawienia się powikłań. Najczęstszym problemem, zwłaszcza w początkowych fazach gojenia może być rozluźnienie się szwów i nieszczelność rany pooperacyjnej. Leczenie polega na wymianie szwów oraz założeniu miękkiej soczewki opatrunkowej. Kolejnym częstym powikłaniem jest występowanie ubytków nabłonka rogówki, co najczęściej leczy się stosując nawilżające krople lub maści. Wielu pacjentów obawia się, że będą musieli poddać się zabiegowi przeszczepu rogówki , gdy zostaje u nich zdiagnozowany stożek. W większości przypadków, nie będzie potrzeby wykonania przeszczepu: ponad 80%(skąd ta statystyka?) pacjentów nie wymaga operacji. Jednakowoż, jeśli jest konieczna, keratoplastyka to cechuje się ona zwykle dobrym rokowaniem.
Bibliografia:
1. B. J. Kałużny „Stożek rogówki z perspektywy okulisty”, Webinar dostępny na platformie Akademii Baush&Lomb, Edycja III
2. B. Bowling, „Kanski. Okulistyka kliniczna.” Edra Urban & Partners, Wrocław 2017
3. P. Młyniuk, B. J. Kałużny „Diagnostyka stożka rogówki”, Optyka, nr 2(57)2019, M2 Media s.c.,Warszawa
4. M. Busin, A. Patel, D. Venzano, C. E. Traveso „Przeszczepy rogówki” w „Chirurgia okulistyczna”, Edra Urban & Partners, Wrocław 2016
5. https://www.nkcf.org/